Thứ Ba, 27 tháng 8, 2013

Máy khoan từ là một loại thiết bị dùng cho việc khoan và khoét lỗ trên kim loại, được ứng dụng rộng rải trong tất cả các ngành công nghiệp và dân dụng.
Vậy để chọn một máy khoan từ nên dựa trên những tiêu chí nào cho hợp lý?

Máy khoan từ Powerbor
Máy khoan từ Powerbor
1.Vật liệu cần gia công
Máy khoan từ hoạt động dựa trên sự cố định máy bằng đế từ, vì vậy máy hoạt động trong môi trường vật liệu kim loại (nhiễm từ) là tốt nhất. Trong trường hợp nếu phải gia công trên bề mặt vật liệu không kim loại ( không nhiễm từ) thì phải làm thêm bộ đồ gá bằng kim loai (độ dày tối thiểu của đồ gá là 12mm).
Máy khoan từ có thể khoét lỗ và khoan được trên hầu hết tất cả các vật liệu kim loại, nếu người sử dụng biết chọn đúng dao cụ thích hợp với vật liệu.

2.Nhu cầu công việc.
Máy khoan từ là loại thiết bị có thể “xách tay” vì vậy việc ứng dụng rất được linh động, có thể làm việc trong nhà xưởng, ngoài công trường, trên cao, trên ống tròn, trên dầm I H, ở các vị trí khoan ngang, khoan ngược, khoan nghiêng…
- Nếu công việc chỉ ứng dụng đơn thuần là khoan lỗ dưới 13mm thì nên lưa chọn dòng sản phẩm chuyên về khoan. Dòng sản phẩm này có ưu điểm là gọn nhẹ, giá thành thấp nhưng có nhược điểm là chỉ có khoan mà không thể mở rộng thêm chức năng cắt .
- Nếu công việc chỉ ứng dụng khoét lỗ từ 12mm-50mm thì nên chọn dòng sản phẩm chuyên về cắt, dòng sản phẩm này có ưu điểm là thời gian thực hiện công việc nhanh, giá không quá cao, nhưng có nhược điểm là muốn thêm chức năng khoan thì phải mua phụ kiện (Adaptor và đầu khoan) và chỉ sử dụng mũi khoan mũi khoan xoắn đuôi trụ mà không thể lắp mũi đuôi côn (MT2-MT3).
- Nếu công việc ứng dụng đa dạng thì nên chọn dòng sản phẩm vừa cắt vừa khoan, đa phần là thiết bị theo chuẩn châu Âu, dòng sản phẩm này có thể khoan từ 8mm – 32mm sử dụng được mũi khoan đuôi trụ và đuôi côn. Khả năng cắt từ 12mm – 100mm, có nhiều sự lưa chọn cho dòng sản phẩm này trên một thương hiệu. 

3. Khả năng làm việc của máy 
Chúng ta nên hiểu rằng khả năng làm việc lớn nhất của thiết bị được nhà sản xuất ghi trên catalog là thời gian làm việc “ngắn hạn”, không phải là thời gian làm việc thường xuyên và được tính toán trên điều kiện chuẩn về: vật liệu (Mild Steel EN10025 S235J), nguồn điện và dao cụ… Do đó việc lựa chọn máy khoan từ cần phải linh hoạt theo nhu cầu thực tế sử dụng. Khi lựa chọn máy khoan từ nên lựa chọn sao cho “dư công suất” hơn thực tế để máy có thể hoạt động tốt và có kéo dài tuổi thọ hơn, tuy nhiên không nên chọn “dư công suất” quá, tránh sự lảng phí về tiền bạc và tính năng của máy, thông thường nên chọn sử dụng khoảng 75% công suất máy là hợp lý nhất
 Ví dụ nếu sử dụng thường xuyên :
- Muốn cắt 70mm nếu chọn máy Powerbor PB70/2 thì máy sẽ chạy hết công suất, nhưng chọn máy Powerbor 100E thì máy chỉ chạy có 75% mà thôi.
- Muốn cắt 50mm nếu chọn máy Powerbor PB 45 thì máy sẽ chạy hết công suất, nhưng chọn máy Powerbor PB 70/2 thì máy chay khoảng 75% mà thôi.

4. Xuất xứ của thiết bị.
 Trong thời đại hiện nay, nhiều người cho rằng hàng hóa xuất xứ ở đâu không quan trọng, điều này chưa hẳn đã đúng hoàn toàn mà còn phụ thuộc vào chủng loại hàng hóa và thương hiệu của nhà sản xuất… riêng lĩnh vực máy khoan từ , nếu nhà đầu tư có ý định mua để sử dụng lâu dài và công việc mang tính chất công nghiệp hoặc hoạt động thường xuyên thì nên chọn máy chính hảng của châu Âu hoặc Nhật (Nitto, Hitachi). Vì máy châu Âu (máy khoan từ Anh Quốc) đa phần được gắn động cơ của Đức như : Elbenstock, AEG, Uni , Atlas Copco… là quốc gia có trình độ luyện kim lâu đời. Máy được thiết kế phần cơ khí rất chắc chắn, các bộ số, bánh răng truyền động trong động cơ của Đức sử dụng rất bền, điều quan trọng hơn hết là tính an toàn điện theo tiêu chuẩn Âu Châu.

5.Chuẩn mũi cắt 
Mũi cắt bao gồm 2 phần là lưỡi cắt và đuôi của mũi để gắn vào máy khoan từ
- Phần lưỡi của mũi cắt: thị trường hiện nay có 2 loại là HSS (High Speed Steel) dùng cho thép trung bình (Mild steel) và mũi TCT (Tungsten Carbide tipped) dùng cho loại vật liệu cứng.
- Phần đuôi của mũi cắt : phần này rất quan trọng, hiện nay thị trường có các chuẩn đuôi mũi cắt khác nhau, vì vậy nên chọn máy khoan từ nào sử dụng được ít nhất 2 chuẩn mũi, điều nay giúp cho người sử dụng có thể linh hoạt chọn lựa mũi cắt của các nhà sản xuất khác nhau tránh tình trạng khang hiếm mũi có thể xảy ra do nhà cung cấp không nhập về kịp.

6. Giá thiết bị
“ Mọi sự so sánh đều khập khiển”.Một thiết bị có nhiều điểm ưu việc và nhiều chức năng thì giá cao là điều không thể tránh khỏi, quan trọng là nhà đầu tư cần tính tới lợi ích và thời gian cũng như nhu cầu dùng máy mà có lựa chọn sau cho hiệu qua kinh tế nhất.

7. Dịch vụ bảo hành và phụ tùng thay thế
Máy khoan từ là một máy gia công trên kim loại, phải hoạt động liên tục trong lúc công sản xuất hay ở công trường…nên việc hư hỏng có thể xảy ra. Vì vậy việc sửa chữa, bảo trì bảo hành, bảo trì sao cho đáp ứng tiến độ công việc rất là quan trọng. Nên chọn những nhà cung cấp chuyên nghiệp, hay những thương hiệu đã được khẳng định trên thị trường thì việc thay thế phụ tùng và thời gian sửa chữa sẽ tốt hơn, tránh tình trạng mua máy không rỏ xuất xứ hay nguồn gốc thương hiệu,vì những máy này nếu có hư hỏng xảy ra, việc sửa chữa gặp nhiều khó khăn và phí sẽ rất cao nếu không nói là phải bỏ luôn thiết bị.
Mũi khoan (Twist Drill)và mũi cắt (Annular hole cutter) cả 2 loại mũi này đều dùng để tạo lỗ trên bề mặt kim loại, vậy khi nào nên dùng mũi khoan và khi nào nên dùng mũi cắt cho kinh tế nhất?
Mũi khoan xoắn và mũi khoan từ
Mũi khoan xoắn và mũi khoan từ
Mũi khoan (Twist Drill: - Sử dụng mũi khoan khi máy khoan từ có bộ phận cặp mũi khoan hoặc cho phép lắp trực tiếp.
- Khi khoan trên vật liệu mà không cần xuyên qua vật khoan (tấm kim loại).
- Đường kính lỗ khoan dưới 16mm.
- Độ dày vậy khoan không quá 3 lần đường kính lỗ khoan.
- Thời gian và tiến độ thưc hiện công việc không bị giới hạn.
Sơ đồ cắt của mũi khoan xoắn và mũi khoan từ
Sơ đồ cắt của mũi khoan xoắn và mũi khoan tư
+ Ưu điểm
Mũi khoan dễ mua ,rẻ tiền giá thành gia công thấp.
- Nếu mũi khoan bị cùn có thể tận dụng mài lại để dùng.
- Dễ sử dụng, không cần người có tay nghề cao hoặc quen tay.
+ Nhược điểm:
- Không thể thực hiện nếu máy khoan từ không cho phép.
- Khi khoan lỗ lớn hơn 20mm bắt buột phải khoan mồi, khi thay mũi khoan có thể làm lệch tâm lỗ.
- Thời gian thực hiện xong 1 lỗ khá lâu.
- Máy dễ hỏng đế từ và dễ tạo quá tải ở động cơ.
2. Mũi cắt (Annular hole cutter)
Minh họa mũi khoan xoắn và mũi khoan từ
Minh họa mũi khoan xoắn và mũi khoan từ
- Sử dụng mũi cắt khi máy khoan từ cho phép và có bộ phận lắp mũi khoan từ
- Cắt lỗ xuyên qua vật cần cắt (tấm kim loại).
- Dãy đường kính cắt rộng từ 12mm- 100mm.
- Độ dày vật liệu cho phép tới 110mm (tùy chọn mũi).
- Đáp ứng tiến độ thời gian khi thực hiện ở nhà máy hoặc công trình.
+ Ưu điểm:
- Thời gian thực hiện xong 1 lỗ cắt rất nhanh, giúp đẩy nhanh tiến độ công việc.
- Dễ dàng thực hiện được các lỗ có đường kính lớn.
- Dễ dàng thực hiện tên nhiều loại vật liệu.
- Động cơ chạy nhẹ hơn.
- Tuổi thọ động cơ và máy sẽ được kéo dài.
+ Nhược điểm:
- Giá thành mũi cắt cao.
- Khi mũi khoan từ bị cùn rất khó tìm nơi có máy để mài lại (xem như bỏ).
- Đòi hỏi người vận hành phải có tay nghề, nếu không sẻ gây hư hỏng mũi.
Lắp dao cụ cho máy khoan từ đây là một công việc đơn giản đối với người thợ, tuy nhiên để lắp đúng và bảo vệ được máy thì không phải ai củng biết và làm được.

Hiện nay trên thị trường có 2 kiểu đuôi côn (Abor) để lắp mũi khoan từ:
- Kiểu lắp nhanh: loại này đơn giản mũi khoan từ được cố định bằng các viên bi ăn khớp với mũi.
- Kiểu lắp bằng đai ốc: loại này là thông dụng hơn hết, mũi được cố định bằng các đai ốc lục giác.

Bài này giới thiệu cách lắp dao cụ cho máy khoan từ Powerbor, theo chuẩn châu Âu
- Đường kính mũi khoan từ: 12mm-65mm sử dụng chuẩn Weldon shank 3/4″
- Đường kính mũi khoan từ: trên 65mm sử dụng chuẩn Weldon shank 1-1/4″
Cả 2 loại này đều cố định mũi bằng ốc lục giác.
a. Lắp đầu kẹp mũi khoan từ vào máy
Lắp đầu kẹp mũi khoan từ vào máy
Lắp đầu kẹp mũi khoan từ vào máy
- Đầu tiên cần phải vệ sinh thật sạch phần côn trong trục chính của máy và của đầu kẹp mũi cắt
- Đặt đầu kẹp mũi vào và xoay nhẹ cho tới khi rãnh trong trục chính ăn khớp với phần đuôi trên đầu kẹp mũi (A)
- Dùng búa đóng nhẹ vào đầu kẹo mũi (A) cho tới khi 2 mặt côn và rãnh ăn khớp chặt vào nhau. - Nếu đầu kẹp mũi chưa thật sự chắc chắn thì không được lắp mũi và vận hành máy vì có thể làm hư mũi hoặc bể rãnh đuôi côn
b.Tháo đuôi côn ra khỏi máy


Tháo đầu kẹp mũi khoan từ ra khỏi máy
Tháo đầu kẹp mũi khoan từ ra khỏi máy
- Tắt máy, tách nguồn điện ra khỏi máy.
- Dùng tay xoay trục chính cho tới khi nhìn thấy 1 rãnh xuyên qua trục chính ( có thể kết hợp với các nút chỉnh cấp số ).
 - Dùng một cây tháo đuôi côn đặt vào rãnh và dùng búa gỏ nhẹ để tháo đuôi côn ra, ( xem hình minh họa).
c.Lắp mũi khoan từ vào đầu kẹp 
Lắp mũi khoan từ vào đầu kẹp
Lắp mũi khoan từ vào đầu kẹp
- Tắt máy, tách nguồn điện ra khỏi máy
- Đặt cây định tâm vào mũi cắt
- Nới lỏng 2 ốc lục giác trên đầu kẹp mũi
- Đặt mũi cắt vào sao cho 2 mặt vát trên mũi trùng với vị trí của 2 ốc lục giác
- Siết chặt 2 ốc lục giác lại.
- Nối điện và mở máy xem mũi có đồng tâm không, nếu không đồng tâm phải thực hiện lại từ bước đầu.
Lắp mũi khoan từ sai làm hư đầu kẹp
Lắp mũi khoan từ sai làm hư đầu kẹp
d.Lắp mũi khoan đuôi côn
- Máy cho phép sử sụng mũi khoan đuôi côn MT2 hoặc MT3, cách lắp tương tư như lắp đuôi côn kẹp mũi khoan từ.
Lắp mũi khoan xoắn đuôi côn vào máy khoan từ
Lắp mũi khoan xoắn đuôi côn vào máy khoan từ
e. Lắp đầu khoan thường
Đầu khoan thường muốn lắp vào máy khoan từ có 3 kiểu
- Lắp trực tiếp vào trục chính
- Lắp qua trung gian đuôi côn MT2 hoặc MT3
- Lắp qua trung gian đầu nối

Lắp đầu khoan vào máy khoan từ
Lắp đầu khoan vào máy khoan từ
Rotor máy khoan từ là thành phần linh kiện có giá thành cao nhất trong những phụ kiện kèm theo máy, việc quấn lại làm giảm được giá thành, tuy nhiên Rotor sẽ bị mất cân bằng, tạo lệch trục gây hư hỏng tiếp phần cơ khí khác của máy.
Nguyên lý cân bằng Rotor máy khoan từ
Nguyên lý cân bằng Rotor máy khoan từ
1. Tác hại của việc mất cân bằng
- Rotor máy khoan từ bị mất cân bằng là nguyên nhân của phần lớn các rung động cơ học trong động cơ máy khoan từ. Vì thế khi động cơ có rung động bất thường, đầu tiên người ta hay nghĩ đến mất cân bằng Rotor.
- Khi mất cân bằng xem như Rotor có dư ra 2 khối lượng ở 2 đầu, do đó khi quay tạo ra một sự lêch trục so với phương chuẩn vì vậy sẽ phá hỏng 2 ổ bi gối đầu trục Rotor và các bánh răng truyền động (hộp số, ly hơp, nhông truyền...). Đặc biệt trong máy khoan từ có khả năng làm bể mũi cắt.
2. Ngyuên nhân mất cân bằng:
- Do kết cấu không đồng nhất khi chế tạo Rotor.
- Do Rotor bị biến dạng sau một thời gian hoạt động.
- Do Rotor bị nứt vỡ một vài bộ phận.
- Do Rotor bị cong trục sau khi không hoạt động trong một thời gian dài.
- Do các thành phần lắp ghép của Rotor bị xê dịch (ví dụ như cánh quạt gió)
- Do các cuộn dây quấn không đều trên các rãnh của Rotor
- Do các chất tẩm trên thân Rotor không đều

3. Các dạng mất cân bằng

a. Mất cân bằng tĩnh:
Nếu trọng tâm của Rôtor không trùng với trục của Rotor.
- Đối với các rotor có trục ngắn, có thể xem như thân Rotor có thêm một khối lượng dôi dư tại một vị trí nào đó ngoài mặt Rotor (cân bằng một mặt phẳng).
- Đối với các Rotor có trục dài, có thể xem như có 2 khối lượng dôi dư nằm cùng hướng ở 2 đầu rotor.(cân bằng 2 mặt phẳng).
Mất cân bằng tĩnh có thể gây ra rung động trên 2 gối trục 2 đầu Rotor thông thường là 2 ổ bi đở. Hai gối trục này sẽ rung động đồng pha với nhau.
b. Mất cân bằng moment:
- Trọng tâm của Rotor vẫn trùng với trục quay, nhưng moment quán tính lại không trùng với trục. Mất cân bằng moment thường chỉ xảy ra với các rotor dài.
- Có thể xem như Rotor có 2 khối lượng dôi dư ở hai đầu, nhưng nằm đối xứng với nhau 180 độ.Khi rotor quay, hai đầu trục khi đó sẽ ngoáy ngược hướng với nhau, tạo thành các rung động lệch pha nhau 180 độ.
c. Mất cân bằng động:
Nếu Rôtor vừa bị mất cân bằng tĩnh vừa bị mất cân bằng moment, thì nó đã bị mất cân bằng động.
- Mất cân bằng động xem như Rôtor có 2 khối lượng dôi dư có độ lớn khác nhau ở 2 đầu, và góc lệch nhau bằng một góc khác 0, khác 180 độ. Vì thế khi Rotor quay sẽ làm 2 gối trục rung động với biên độ và góc pha khác nhau.
Máy khoan từ Powerbor Model PB70 là loại máy khoan từ đa năng, có thể khoan, cắt và Ta-rô.Máy chạy được 2 chiều trái và phải và điều chỉnh tốc độ vô cấp (có kèm theo 2 số cơ khí). Máy có rất nhiều tính ưu việt đặc biệt là sự kết hợp điều chỉnh 2 kiểu tốc độ : cơ khí và mạch điện tử.
  
Máy khoan từ Powerbor PB70
Máy khoan từ Powerbor PB70
Hiện tượng: Đế từ hoạt động tốt, động cơ không chạy hoặc chạy nhưng không kiểm soát điều chỉnh được tốc độ.
Hư hỏng : Hiện tượng hư hỏng trên có thể do các nguyên nhân sau
- Hư vòng nam châm vĩnh cửu tạo tín hiệu hồi tiếp nằm ngay vị trí đuôi Rotor
- Hư Sensor cảm biến tốc độ đọc tín hiệu từ vòng nam châm vĩnh cửu
- Đứt dây cảm biến nhiệt từ Startor (Fiel coil)
- Hư mạch điều khiển chính (main board)
- Hư Rotor ( Armature)

 
Mạch điều khiển máy khoan từ PB70
Mạch điều khiển máy khoan từ PB70
Nguyên nhân:
- Do ổ cắm điện không chắc chắn không tiếp xúc tốt…nên tạo ra xung điện làm hư mạch điện tử.
- Do trong quá trình vận hành đè, ép máy chạy qúa mức cho phép làm cháy Rotor và mạch điện tử.
- Do người thợ bảo trì sửa chữa thiếu hiểu biết về máy khoan từ PB70 nên trong quá trình tháo ráp làm hư hoặc mất các cảm biến.
Sửa chữa: Tùy từng trường hợp hư cụ thể mà có cách sửa chữa riêng. tuy nhiên nếu hư cảm biến và mạch điện tử thì phải thay mới bởi phụ tùng chính hảng từ nhà sản xuất.
Khuyến cáo:
- Ổ cắm điện phải có tiếp xúc tốt, phải nối dây nối đất
- Không nên đặt máy giữa 2 điện cực của máy hàn điện
- Không ép máy chạy quá mức mà nó được thiết kế
- Nếu máy khoan từ PB70 hư hỏng, không nên tùy tiện sửa chữa khi chưa hiểu biết về nó.
Chổi than máy khoan từ Powerbor là phần linh kiện tiếp xúc dòng điện giữa Stator (Field coil) và Rotor Armature), đây là loại linh kiện sẽ tiêu hao trong quá trình sử dụng, vì vậy người sử dụng phải có trách nhiệm theo dỏi thường xuyên để thay thế kịp thời tránh sự hư hỏng cho máy.
Chổi than máy khoan từ Powerbor
Chổi than máy khoan từ Powerbor
Chổi than trên thị trường có rất nhiều loại, giá cả nhiều khi lại lệch nhau khá xa. Xét về nguyên lý cấu tạo có 2 loại chính:

1. Chổi than thường:  Là loại chổi than dùng cho các loại dụng cụ có công suất nhỏ, nó chỉ là bột than nén lại (có thêm phụ gia chịu nhiệt và chất kết dính). Loại này không có bảo vệ khi gần hết than, vì vậy đối với những dòng máy có công suất lớn nhà sản xuất khuyến cáo không nên dùng. Khuyết điểm lớn nhất của loại chổi than này là khi gần hết hay tạo ra nhiều tia lửa dẩn đến hư cả Rotor.
2. Chổi than tự động (Automatic Cut-off): Loại chổi than này khá đắt tiền thường được khuyến cáo dùng cho các thiết bị có công suất lớn vì tính bảo vệ an toàn của nó.
Vậy thử tìm hiểu xem nó bảo vệ như thế nào?.
a. Cấu tạo:
Cấu tạo chổi than máy khoan từ Powerbor
Cấu tạo chổi than máy khoan từ Powerbor
 Bên trong cục chổi than nhà sản xuất tạo một cái lỗ có đường kính khoảng 1mm, trong lỗ được đặt một vật cách điện và một lò xo, phía trên được lót một lớp chắn, ngăn cách giữa lò xo và lớp bột Đồng, sau đó đặt dây vào lớp bột Đồng và nén chặt lại, lúc này lò xo nằm trong chổi than luôn ở trạng thái nén.
b. Nguyên lý hoạt động:  
Nguyên lý hoạt động chổi than máy khoan từ Powerbor
Nguyên lý hoạt động chổi than máy khoan từ Powerbor
Khi chổi than gần hết, lực nén của lo xo thắng lớp chắn của than nên bung ra ngoài, đẩy vật cách điện tiếp xúc với Rotor, tạo một khoảng hở giữa Rotor và chổi than, động cơ sẽ mất nguồn và ngừng hoạt động. Điều này có ưu điểm là khi gần hết chổi than, mặt tiếp xúc giữa chổi than và Rotor không được tốt nên thường tạo ra tia lửa lớn dẩn đến hư cả Rotor. dùng lò xo đẩy giúp cho quá trình ngắt điện dứt khoát hơn, bảo vệ đượ Rotor.  
3. Thay chổi than: 
Chổi than máy khoan từ Powerbor
Chổi than máy khoan từ Powerbor
Nhà Sản xuất luôn khuyến cáo người dùng nên mua phụ kiện chính hảng trong đó có chổi than, tuy nhiên vì một lý do nào đó không phải ai ai củng thực hiện theo lời khuyến cáo đó.
Nếu trường hợp không thay đúng chổi than chính hảng thì cần lưu ý các điểm sau:
- Chổi than thay vào phải đúng kích thước với ổ giử than
- Chổi than phải được trượt tư do trong ổ giử chổi than
- Dây chổi than phải đủ độ dài
- Dây chổi than phải được bấm đầu cos
- Phải thay mới đồng bộ cả 2 bên.
- Chổi than mới có mặt tiếp xúc là những đường sọc
- Khi thay vào phải cho máy chạy không tải ít nhất là 10 phút.
Chú thích : Nhà sản xuất chổi than làm các sọc trên mặt chổi than mới nhằm mục đích khi thay vào chổi than sẽ tự mòn đều và ôm sát cổ góp Rotor, vì vậy khi mới thay vào nên cho động cơ chạy không tải.
Mạch điện máy khoan từ Powerbor khá đơn giản vì chỉ dùng các Rơ-le cơ khí nên việc có sự cố hư hỏng xảy ra là rất ít. Do mạch điện được thiết kế theo tiêu chuẩn châu Âu nên việc bảo vệ mức điện áp ổn định và an toàn là cần thiết.
Đối với thị trường Việt Nam, việc nguồn điện ổn định tại công trường ít được chú trọng nhất là những nơi phải dùng máy phát điện, hoặc đấu nối nhiều thiết bị trên một đường dây, một trạm điện, các ổ cắm, đường dây kém chất lượng… nên xảy ra sự cố là điều không thể tránh khỏi.
Mạch bảo vệ máy khoan từ Powerbor
Mạch bảo vệ máy khoan từ Powerbor
Hiện tượng: Máy đang hoạt động, có tiếng nổ hoặc dấu hiệu cháy trong hộp điện máy khoan từ, kiểm tra thấy đứt cầu chì.

Hư hỏng: hư hỏng Varistor bảo vệ điện AC.

Nguyên nhân: Do vượt mức điện áp qua cao (nguồn điện lớn hơn 220VAC) hoặc có xảy ra xung điện trên đường dây ( máy phát, máy hàn, sét đánh…)
Varistor là một loại linh kiện điện tử dùng để bảo vệ thiết bị điện, khi điện áp VAC tăng vượt ngưỡng cho phép (hoặc xung điện tăng đột ngột), điện trở bên trong Varistor sẽ giảm xuống tạo sự ngắn mạch làm đứt cầu chì.

Sửa chữa: Thay thế Varistor AC mới
Varistor AC bảo vệ máy khoan từ
Varistor AC bảo vệ máy khoan từ



Khuyến cáo:
- Nếu hiện tượng trên xảy ra, người sử dụng cần kiểm tra lại nguồn điện
- Nếu bỏ Varistor ra máy vẫn hoạt động nhưng không được bảo vệ.



Máy khoan từ là loại thiết bị dạng cơ điện đơn giản, tuy nhiên khi xảy ra sự cố hoặc hư hỏng, nếu không hiểu rỏ nguyên lý hoạt động của nó thì việc sửa chữa gặp rất nhiều khó khăn và có thể vô tình làm việc hư hỏng trở nên nghiêm trọng hơn.

Một Máy khoan từ bao gồm 4 phần chính:
- Bộ phận động cơ.
- Bộ phận thân máy
- Bộ phận đế từ.
- Bộ phận điện điều khiển (có thể là cơ điện hoặc mạch điện tử)
Bộ phận động cơ và đế từ bị hỏng có thể kiểm tra bằng đồng hồ đo VOM hoặc bằng mắt thường, nhưng mạch điện tử bị hỏng thì gặp rất nhiều khó khăn nếu không hiểu nguyên lý hoặc bo mạch mới để test thử.
Bài này khảo sát nguyên lý hoạt động trên máy Powerbor PB70 dùng mạch điện tử để điều khiển tốc độ động cơ, từ đó giúp việc sửa chữa dễ dàng hơn.
Nguyên lý mạch điện máy khoan từ Powerbor PB70
Nguyên lý mạch điện máy khoan từ Powerbor PB70
Dòng máy điều khiển tốc độ vô cấp bằng mạch điện tử thường được tích hợp thêm các chức năng như bảo vệ quá tải, bảo vệ nhiệt, kiểm soát vòng quay… vì vậy các chức năng này hoạt động hồi tiếp tạo nên một mạch tổ hợp khép kín, chỉ cần hư hoặc thiếu một linh kiện nào đó thì bộ phận điều khiển sẽ mất tác dụng.
Bo mạch điều khiển Powerbor PB70
Bo mạch điều khiển Powerbor PB70
Nguồn điện chính không được cấp trực tiếp vào động cơ như các máy thông thường mà chỉ được cấp tới bo mạch, sau đó sẽ được đi qua một “cổng chính” (Triac BTB16-600) rồi mới tới động cơ, quyết định “mở cổng” này được thực hiện bởi một dãy xung kích tạo ra từ mạch điện tử (Phase contol ICs). Khi ta đều chỉnh tốc độ (speed) và Torque (Moment) chính là điều chỉnh dãy xung này (tần số và độ rộng xung).
Khi động cơ hoạt động, một tín hiệu hồi tiếp được lấy từ đuôi Rotor của máy thông qua cảm biến từ, dãy xung này sẽ hồi tiếp về bo mạch để theo dỏi động cơ ứng với mức tốc độ (speed) và lực cắt (Moment ) mà người vận hành đã đặt trước cho máy. Khi quá tải Rotor sẽ quay rất chậm làm cho dãy xung hồi tiếp này tiến dần tới mức “0″, mạch điện tử sẽ tác động “đóng cổng” nguồn điện chính vào động cơ.
Nam châm từ dùng làm tính hiệu hồi tiếp trên Rotor PB70
Nam châm từ dùng làm tính hiệu hồi tiếp trên Rotor PB70
Khi nam châm từ ở đuôi Rortor bị hư hoặc không có, dãy xung hồi tiếp sẽ ở mức “0″, mạch điện tử sẽ không cho động cơ hoạt động hoặc hoạt động nhưng không thể kiểm soát tốc độ.
Khi máy hoạt động liên tục động cơ sẽ nóng, cảm biến nhiệt sẽ hồi tiếp về, mạch điều khiển sẽ không cho động cơ hoạt động.
Cảm biến nhiệt trong Startor Powerbor PB70
Cảm biến nhiệt trong Startor Powerbor PB70


Ghi chú:
Bo điều khiển và động cơ là 2 phần tử nối tiếp trong một mạch điện, nếu một phần tử hư sẽ kéo theo phần tử còn lại bị quá tải, vì vậy người sử dụng cần phát hiện hư hỏng để sửa chữa kịp thời, tránh trường hợp hư hỏng cả hai.

 Máy khoan từ là một loại thiết bị dùng để gia công trên kim loại, nó là một loại thiết bị khá đắt tiền đối với những nhà đầu tư nhỏ. Nếu sử dụng không đúng cách, người dùng có thể trả một giá đắt khi gặp sự cố hoặc hư hỏng. Sau đây sẽ trình bày một trường hợp hư hỏng hay gặp trên máy khoan từ.
Bánh răng hộp số Powerbor PB100E
Bánh răng hộp số máy khoan từ Powerbor PB100E


Hiện tượng: Đế từ và động cơ vẫn hoạt động tốt, nhưng khi tiến hành khoan cắt thì không thực hiện được, kèm theo tiếng kêu ở hộp số.
 
Hư hỏng : Máy khoan từ bị hư hỏng ở bộ bánh răng hộp số.

Nguyên nhân: Nguyên nhân hư hỏng thường do người sử dụng gia công những lỗ lớn nhưng không dùng mũi cắt mà dùng mũi khoan xoắn (mũi khoan ruột gà) và không khoan mồi. Trong quá trình gia công người công nhân muốn làm nhanh nên cố đè ép máy, làm quá tải ở hộp số. Quá trình này lặp đi lặp lại nhiều lần cuối cùng làm vỡ bánh răng hộp số và hư cả đầu nhông Rotor ( Armature).

Sửa chữa: Bắt buộc thay thế bánh răng và Rotor (Armature) mặc dù cuộn dây trên Rotor không hư.
Rotor bị hư của máy khoan từ Powerbor PB100E
Rotor bị hư của máy khoan từ Powerbor PB100E

Khuyến cáo : Nhà cung cấp không bảo hành trong trường hợp này.
- Người công nhân nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng.
- Không nên đè ép máy trong quá trình sử dụng
- Đối với những lỗ có đường kính lớn hơn 18mm phải khoan mồi hoặc dùng mũi khoan từ.


Đế từ (Magnet base) là một bộ phận không thể thiếu trong máy khoan từ giúp cố định thân máy trong quá trình thực hiện công việc, Đế từ có thể là nam châm vĩnh cữu hay nam châm điện, ở đây chỉ nói về đế từ bằng nam châm điện.
- Nhằm tạo lực hút mạnh để cố định thân máy nên đế từ thường được sử dụng điện áp DC.
Khi đặt máy lên máy lên vật liệu (tấm thép) đế từ sẻ tạo thành một mạch từ khép kín.
Trong máy khoan từ, đế từ thường hoạt động ở điện áp 220VDC.
Đế từ được cấu tạo bởi 2 cuộn dây 110VDC mắc nối tiếp như hình minh họa, vì vậy chỉ cần đứt 1 cuộn xem như mất tác dụng của đế từ.
Đế từ máy khoan từ Powerbor
Đế từ máy khoan từ Powerbor

Mạch điện đế từ của máy khoan từ Powerbor
Mạch điện đế từ của máy khoan từ Powerbor

Vậy những nguyên nhân nào gây hư hỏng đế từ của máy khoan từ?
 - Tấm vật liệu không phẳng, nên tạo khoảng hở ở đế từ, làm đế từ nóng và bị cháy.
Đặt máy lên vật liệu không nhiễm từ sẽ không tạo mạch từ khép kín, đế từ sinh nhiệt và cháy.
Vô tình bật nguồn đế từ khi không sử dụng máy (mạch từ không khép kín) sẽ sinh nhiệt và cháy.
Khi sử dụng mũi khoan xoắn ép quá mức làm hở mạch từ (cuộn trước), làm cháy 1 cuộn.
Điện áp cao hoặc điện chập chờn từ ổ cắm sẽ làm hư Diod cầu chỉnh lưu DC và cháy luôn đế từ.
Sử dụng nguồn điện bằng máy phát không ổ định ( phần lớn ở công trường không có điện).
- Khi thi công ở công trường, vô tình đặt máy khoan từ giữa 2 cực của máy hàn (dây mass và dây hàn), lúc này dòng điện cực lớn của máy hàn có thể xuyên qua đế từ làm hỏng đế từ.
Sử dụng máy lâu ngày không bảo dưỡng, lớp keo dưới đế từ bị lão hóa tạo khe nứt, nước làm mát theo vào sinh ra rò điện sẽ làm cháy đế từ.
 Phòng ngừa
- Cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng máy
- Đọc kỹ hướng dẫn an toàn điện
- Không nên đè ép máy quá mức
- Không nên sử dụng dao cụ ( mũi khoan, mũi cắt) đã bị cùn hoặc bị hư
- Sử dụng máy nơi nguồn điện ổn định và trang bị ổ cắm chắc chắn
- Chú ý bảo dưỡng máy hàng tháng



Máy khoan từ là loại thiết bị dạng cơ điện đơn giản, tuy nhiên khi xảy ra sự cố hoặc hư hỏng, nếu không hiểu rỏ nguyên lý hoạt động của nó thì việc sửa chữa gặp rất nhiều khó khăn và có thể vô tình làm việc hư hỏng trở nên nghiêm trọng hơn.  
Một Máy khoan từ bao gồm 4 phần chính:
- Bộ phận động cơ.
- Bộ phận thân máy.
- Bộ phận đế từ.
- Bộ phận điện điều khiển (có thể là cơ điện hoặc mạch điện tử)

Trong bài này sẽ nói về hiệu chỉnh máy khoan từ phần thân máy

Hiệu chỉnh máy khoan từ
Hiệu chỉnh máy khoan từ Powerbor PB70
   Thân máy khoan từ được các nhà sản xuất đúc thành một khối, trên đó có gắn ray trượt dùng làm hành trình di chuyển cho máy khoan từ, ray máy khoan từ thường được làm bằng thanh nhôm hợp kim cứng trên đó có tạo rãnh ăn khớp với thân máy và dãy đai ốc điều chỉnh.

  1. Nguyên nhân:

Khi xuất xưởng nhà sản xuất thường hiệu chỉnh thanh trượt này vừa cứng để giử động cơ tại mọi vị trí trên hành trình, Tuy nhiên do người sử dụng hiểu sai mục đích của việc hiệu chỉnh này hoặc qua quá trình ray trượt bị lỏng ra không còn ăn khớp chặt như lúc ban đầu.

Kết quả của sự hiểu sai ( hoặc bị lỏng ra) này làm cho động cơ máy khoan từ hay bị trượt tự do, dẫn đến việc gia công lỗ mất đồng tâm gây bễ mũi và có thể gây ra tai nạn cho người sử dụng.

Thanh ray máy khoan từ
Thanh ray máy khoan từ

2. Hiệu chỉnh:

- Bên thân máy khoan từ luôn được thiết kế sẳn một dãy ốc lục giác để điều chỉnh, dùng cây lục giác (có kèm theo máy khi mua hàng) nới lỏng tất cả các ốc lục giác ra (nới vừa lỏng ra thôi).

- Dùng tay quay máy quay cho phần động cơ trượt tự do trên tất cả các vị trí của hành trình.

- Sau đó siết lại vừa chặc trên từng đai ốc lục giác

- Dùng tay quay máy quay cho phần động cơ trượt êm trên tất cả các vị trí của hành trình.

- Hiệu chỉnh các đai ốc lại một lần nửa

- Dùng cơ-lê siết chặt đai ốc khóa bên ngoài lục giác

- Việc hiệu chỉnh có thể phải lặp đi lặp lại nhiều lần cho tới khi đạt kết quả tốt nhất

Dãy đai ốc hiệu chỉnh
Dãy đai ốc hiệu chỉnh


Đang uppppp
CTY TNHH GIẢI PHÁP CÔNG NGHỆ THIẾT BỊ TOÀN CẦU
143 Đường 6, phường Phước Bình, Quận 9, tp Hồ Chí Minh
Đt: 08-37281.963 Fax: 08-37281.966
Email: toancau@gets.com.vn
Web: www.thietbitoancau.com